Τα βγάζετε πέρα με δυσκολία στο τέλος κάθε μήνα, είστε χρεωμένος και αυτό σας αγχώνει. Θέλετε να πάτε διακοπές αλλά δεν ξέρετε αν τα οικονομικά σας το επιτρέπουν. Αποφασίστε να διαχειρίζεστε τα έξοδά σας με μεγαλύτερη σύνεση, συστήνει η Ε.Ε., δίδοντας χρήσιμες συμβουλές για τη διαχείριση, τον σχεδιασμό και τον έλεγχο του προϋπολογισμού σας.
Τι είναι προϋπολογισμός και γιατί είναι σημαντικός; Ξαφνικά, στις 25 του μήνα, συνειδητοποιείτε ότι τελείωσαν τα χρήματά σας. Πως θα αντιμετωπίσετε τις ανάγκες σας και τα έξοδά σας για τις υπόλοιπες μέρες του μήνα; Και τότε αναρωτιέστε... Μα που πήγαν τα χρήματα;
Για να απαντήσετε σε αυτές τις ερωτήσεις που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε μία προσπάθεια ενημέρωσης των πολιτών, και για να µην αναγκαστείτε να στερηθείτε, πρέπει να καταρτίσετε έναν προϋπολογισμό. Αυτό θα σας επιτρέψει να προσδιορίσετε επακριβώς το οικονομικό σας περιθώριο και να αποφασίσετε αν τα σχέδιά σας είναι πραγματοποιήσιμα και πότε και πώς μπορείτε να τα υλοποιήσετε. Επίσης, θα σας προστατέψει από την πιθανότητα να μείνετε "χωρίς χρήματα στην τσέπη".
Για να θέσετε τον προϋπολογισμό σας υπό έλεγχο χρειάζεται καλή οργάνωση και μεθοδικότητα:
• Ανοίξτε ένα φάκελο εσόδων και ένα φάκελο εξόδων.
• Καταγράψτε, με λεπτομέρειες όλα σας τα έξοδα.
• Ξεκινήστε την καταγραφή σε ημερήσια βάση. Δε μπορείτε να φανταστείτε πόσα χρήματα ξοδεύετε στο περίπτερο, στις αστικές συγκοινωνίες κλπ.
• Ταξινομήστε, χωριστά, σε κάθε φάκελο τα αποδεικτικά των εσόδων σας των εξόδων σας.
• Οι λογαριασμοί ηλεκτρικού, τηλεφώνου, νερού κλπ. δεν είναι μηνιαίοι. Εμφανίζονται κάθε δίμηνο, τρίμηνο. Πρέπει να τους χωρίσετε, σε μηνιαίες πληρωμές, για να γνωρίζετε ποια έξοδα αντιστοιχούν, σε κάθε μήνα. Αν δεν έχετε προβλέψει να έχετε κάποια χρήματα "στην άκρη", όταν θα έρθει π.χ. ο εκκαθαριστικός λογαριασμός του ρεύματος, για ένα τετράμηνο, ίσως δυσκολευτείτε να τον πληρώσετε.
• Κάποια έξοδα είναι ετήσια, π.χ. φόρος εισοδήματος, ασφάλιστρα, τέλη κυκλοφορίας αυτοκινήτου. Για το λόγο αυτό η καταγραφή πρέπει να γίνεται σε ημερήσια βάση και να συνεχιστεί τουλάχιστον για ένα έτος, αν θέλουμε να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα.
• Τσεκάρετε δύο φορές μεμονωμένα έξοδα καθώς και μικροέξοδα.
• Καταρτίστε τον οικονομικό απολογισμό της προηγούμενης χρονιάς: καταγράψτε το σύνολο των ετήσιων δαπανών σας βάσει των αποδείξεων που έχετε κρατήσει και υπολογίστε το σύνολο των τακτικών σας εσόδων.
• Καταρτίστε έναν προσωρινό προϋπολογισμό στην αρχή της χρονιάς. Οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες σας πρέπει να αυξηθούν κατά 5% ώστε να ληφθεί υπόψη η αύξηση του κόστους ζωής. Πρέπει επίσης να προβλέψετε ένα ποσό που θα αποταμιευτεί για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών (ιδίως αν υπάρχει περίπτωση να σταματήσετε να εργάζεστε).
• Καταρτίστε έναν μηνιαίο προϋπολογισμό. Διαιρέστε το σύνολο των ετήσιων δαπανών και το σύνολο των εσόδων με το 12.
• Πρέπει να παρακολουθείτε τακτικά την πορεία των οικονομικών σας βάσει του προϋπολογισμού.
• Ελέγχετε τα έξοδά σας, τα αντίγραφα του τραπεζικού σας λογαριασμού, τις αναλήψεις σας και κάντε τις αναγκαίες τροποποιήσεις κάθε φορά που χρειάζεται να ενσωματώσετε στον προϋπολογισμό σας απρόβλεπτα έξοδα (π.χ. επισκευή σοβαρής βλάβης του αυτοκινήτου).
Και μερικές συμβουλές, για να αποφύγετε τα περιττά έξοδα:
• Φροντίστε να τακτοποιείτε τα πάγια έξοδα χωρίς καθυστέρηση (ενοίκιο, λογαριασμοί, φορολογία, ασφάλιστρα).
• Αν συναντήσετε πρόσκαιρες οικονομικές δυσκολίες μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τους πιστωτές σας(τράπεζα, ΔΕΗ, ΟΤΕ) για να ενημερωθείτε για τις σχετικές προθεσμίες πληρωμής ή να ζητήσετε παράταση ή διακανονισμό με δόσεις.
• Συγκρίνετε τις τιμές πριν αγοράσετε οτιδήποτε.
• Μην καταφεύγετε σε δανεισμό για την κάλυψη τρεχουσών αναγκών (τρόφιμα, ρούχα).
• Με το πέρασμα του χρόνου, θα διαπιστώσετε ότι οι έλεγχοι των οικονομικών σας θα σας βοηθήσουν να κάνετε μικρές, ίσως και ανεπαίσθητες, αλλαγές στη συμπεριφορά σας και θα εξοικονομήσετε πολλά χρήματα.
Το εισόδημa είναι το σύνολο των χρημάτων εντός συγκεκριμένης περιόδου από διάφορες πηγές. Περιλαμβάνει τα έσοδα από επαγγελματική δραστηριότητα (μισθοί, αμοιβές, δώρο Χριστουγέννων, µπόνους, συμμετοχή εργαζομένων επί των κερδών κλπ.), τα επιδόματα (οικογενειακό, ανεργίας κ.ά.), τις συντάξεις ( γήρατος, αναπηρίας) και λοιπά έσοδα (από τόκους, ενοίκια κλπ).
Τα έξοδα κατατάσσονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: σε πάγια, τρέχοντα και περιστασιακά. Τα πάγια έξοδα είναι τα... αναπόφευκτα που πρέπει να καταβάλλονται σε δεδομένες χρονικές στιγμές (φόροι, ασφάλιστρα, ΔΕΚΟ, δίδακτρα, ενοίκιο, δόσεις δανείων). Τα τρέχοντα έξοδα είναι τα έξοδα, που κάνουμε συχνά ή και ακόμα καθημερινά και μπορούν να περιοριστούν ή ακόμα και -κάποια από αυτά- να διακοπούν (διατροφή, προϊόντα προσωπικής φροντίδας, συντήρηση σπιτιού, υγεία, ένδυση, διασκέδαση, ταξίδια, καλλωπισμός κ.ά.). Όσο για τα περιστασιακά ή έκτακτα έξοδα είναι αυτά που προκύπτουν ξαφνικά και πρέπει, πάντοτε, να προβλέπουμε να έχουμε κάποια χρήματα αποταμιευμένα (επισκευές κατοικίας ή αυτοκινήτου, αγορά ή αντικατάσταση συσκευών και επίπλων, δώρα κλπ).
Υπολογίστε τις οικονομικές σας δυνατότητες
Για να προχωρήσετε σε μία μεγάλη αγορά µε σιγουριά, πρέπει να γνωρίζετε τις οικονομικές σας δυνατότητες, δηλαδή, να υπολογίσετε αν θα έχετε χρήματα, ώστε να αντιμετωπίσετε τις δαπάνες σας, μέχρι να εισπράξετε τον επόμενο μισθό σας, στο τέλος του μήνα.
Έχετε δύο δυνατότητες: να αποταμιεύσετε έως ότου συγκεντρώσετε το ποσό που χρειάζεται ή να καταφύγετε στο δανεισμό για να πραγματοποιήσετε αμέσως το σχέδιό σας. Η δεύτερη λύση ενέχει κινδύνους γι’ αυτό και απαιτεί περίσκεψη, λέει η Κομισιόν, καθώς πρέπει να είστε βέβαιοι ότι μπορείτε να καταβάλλετε τις συχνά πολυετείς δόσεις.
Συστήνει να θέσετε στον εαυτό σας τα ακόλουθα ερωτήματα: το αγαθό που σχεδιάζετε να αγοράσετε είναι πραγματικά αναγκαίο; Μήπως η ανακαίνιση μπορεί να αναβληθεί; Το κόστος του ταξιδιού που ονειρεύεστε είναι λογικό;
Στη συνέχεια, εξετάστε τις οικονομικές σας δυνατότητες. Αν τα έσοδα σας είναι λιγότερα ή ίσα με τα έξοδά σας, αναβάλετε αγορές. Αν τα έσοδά σας είναι περισσότερα, μπορείτε να καταφύγετε στον δανεισμό, αλλά με μεγάλη προσοχή: η μηνιαία δόση για την αποπληρωμή του ποσού δεν πρέπει να αντιστοιχεί στο σύνολο του μηνιαίου υπολοίπου. Το ιδανικό είναι να υπάρχει πάντα ένα περιθώριο ασφαλείας για την κάλυψη απρόβλεπτων εξόδων.
Η βασική αρχή είναι η εξής: Αν η μηνιαία δόση υπερβαίνει το 40% του καθαρού εισοδήματος (αυτού που μένει αφού αφαιρεθούν φόροι και ασφαλιστικές εισφορές) δεν πρέπει να προσφύγετε στον δανεισμό. Αυτό το ποσοστό ισχύει για εισοδήματα άνω των 2.000 ευρώ. Όσο μικρότερο είναι το εισόδημα, τόσο χαμηλότερο πρέπει να είναι αυτό το ποσοστό.